Τα παιδιά του μεσονυκτίου



Salman Rushdie
Εκδόσεις: Ψυχογιός
Σελίδες: 689
Τίτλος πρωτοτύπου: Midnight's children
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ




Ο πολυβραβευμένος, πολυσχολιασμένος και πολλά πολύ-κάτι, εκκεντρικός Rushdie γράφοντας τα "Παιδιά του μεσονυκτίου" κέρδισε αρχικά το βραβείο Booker το 1981. Το ίδιο βιβλίο του χάρισε ακόμα δύο αξιομνημόνευτους τίτλους. Το "Booker of Bookers" το 1993 και το "The best all-time prize winners" το 2008 για τον εορτασμό της συμπλήρωσης των 15 και 25 χρόνων αντίστοιχα, του θεσμού.

Η πλοκή του τοποθετείται στην Ινδία κατά κύριο λόγο αλλά και στο Πακιστάν. Ο αφηγητής-Σαλίμ, που είναι και ο ήρωας του έργου, καταγράφει σε μια μορφή αυτοβιογραφίας, την ιστορία της ζωής του, εξηγώντας στην σύντροφο του Πάντμα διάφορες λεπτομέρειες, απαραίτητες για να γίνει αυτή η ιστορία κατανοητή. Έτσι λοιπόν εξηγεί πως για να αποκτήσει κανείς ολοκληρωμένη εικόνα της όλης ιστορίας δεν αρκεί να καταγράψει μόνο την προσωπική του περιπέτεια αλλά πρέπει να ξεκινήσει από πολύ νωρίτερα εξιστορώντας την πορεία της οικογένειας του.

Ξεκίνησα αρχικά να γράφω μια περίληψη του βιβλίου αλλά γρήγορα κατάλαβα ότι είναι αδύνατον για κάποιον που δεν το έχει διαβάσει να συνειδητοποιήσει τι γίνεται. Γιατί υπάρχουν τόσες πολλές σημαντικές λεπτομέρειες για να διαφωτίσουν την όλη ιστορία που αν δεν τις αναφέρεις σίγουρα η πλοκή αλλοιώνεται. Από την άλλη αν γίνω περισσότερο αναλυτικός θα πρέπει να γράψω τουλάχιστον 10 παραγράφους ώστε να βγουν πιο ασφαλή συμπεράσματα περί τίνος πρόκειται. Έτσι λοιπόν πάρα πολύ περιληπτικά για να δοθεί μια εικόνα (που σε καμιά περίπτωση όμως δεν είναι ενδεικτική της όλης πλοκής): Το βιβλίο χωρίζεται σε 3 μέρη. Το πρώτο μέρος αφηγείται την ιστορία της οικογένειας του Σαλίμ, από τον παππού του και την δημιουργία της οικογένειας του ως τον γάμο των γονιών του. Το δεύτερο μέρος ξεκινάει με τη γέννηση του ήρωα του βιβλίου και τα παιδικά του χρόνια στην Ινδία και συγκεκριμένα στη Βομβάη, τη μετανάστευση του στο Πακιστάν στην ηλικία των 11 περίπου, την εμπειρία του ως αυτόπτης μάρτυρας πολέμου μεταξύ των δύο αυτών χωρών και τελικά τον χαμό σχεδόν όλων των μελών της οικογένειας του. Το τρίτο μέρος περιλαμβάνει την επιστροφή του στη Ινδία, αυτή τη φορά στο Δελχί, την εντελώς νέα πορεία και τροπή που έχει λάβει η ζωή του, τον γάμο του, την φυλάκιση του, εως τελικά την απόκτηση της ελευθερίας του και την πορεία του ως το παρών την στιγμή που καταγράφει όλα αυτά τα γεγονότα. Βέβαια το βασικότερο ίσως στοιχείο που δεν ανέφερα παραπάνω είναι πως ο ήρωας αλλά και όλα τα υπόλοιπα στην Ινδία παιδιά που γεννήθηκαν στα μεσάνυχτα της 15ης Αυγούστου 1947, σημαδιακή ημερομηνία-ανεξαρτητοποίηση του κράτους, είχαν εκ γεννηθείς κάποιες μαγικές ικανότητες.

Λοιπόν, καταρχήν το βιβλίο είναι μαμούθ. Δεν είναι πως είναι τόσο τεράστιο το μέγεθος του - έχω διαβάσει και μεγαλύτερα αλλά και πολλά με πάνω κάτω τις ίδιες σελίδες, αλλά είναι τεράστιο σε λεπτομέρειες και μικρά μικρά γεγονότα που όλα παίζουν το δικό τους ρόλο. Μια πρώτη παρατήρηση που θα έκανα ήταν πως παρόλο που δεν είναι κουραστικό, δεν διαβάζεται γρήγορα. Το διάβασα αργά (με ωθούσε να το κάνω έτσι από μόνο του) και σαν παραμύθι. Είναι μαγικό και ταυτόχρονα αληθινό. Μαγικός ρεαλισμός λέγεται αυτό νομίζω. Η γλώσσα του Rushdie δεν θα  έλεγα πως με εντυπωσίασε, αλλά αυτό που σίγουρα με κέρδισε και αξίζει ιδιαίτερης μνείας είναι η τεχνική της γραφής του. Είναι κάτι που συνάντησα πρώτη φορά διαβάζοντας ένα βιβλίο, η κινηματογραφική απόδοση της πλοκής. Δηλαδή αισθάνθηκα πολλές φορές (όχι συνέχεια) πως οι περιγραφές του συγγραφέα δημιουργούσαν εικόνες, σκηνές που τις αισθάνεσαι σαν να σου περιγράφει slights. Πολύ πετυχημένα χρησιμοποιεί σε όλο το βιβλίο την τεχνική των αντιθέσεων και ιδιαίτερα των συμπτώσεων.


Από την άλλη παρόλο που το πολιτικό-ιστορικό και κοινωνικό φόντο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την όλη πλοκή, δεν νομίζω ότι εμβαθύνει τόσο πολύ ώστε να του δώσει την απαραίτητη βαρύτητα, όπως παρομοίως δεν εμβαθύνει ιδιαίτερα και στους χαρακτήρες. Επίσης έχω την άποψη πως υπάρχει μια έλλειψη δυνατών συναισθημάτων και η προσέγγιση του είναι περισσότερο περιγραφική παρά εσωτερική. Η όλη ιστορία βέβαια είναι ευχάριστη στην ανάγνωση, απλά η παρουσία του φανταστικού στοιχείου σε κάποια σημεία, υποκειμενικά μιλώντας πάντα δεν είναι κάτι που με ενθουσιάζει ιδιαίτερα. Είναι ένα ενδιαφέρον βιβλίο, νομίζω πως αξίζει να γευτεί κανείς την τεχνική της γραφής του συγγραφέα που είναι πολύ ιδιαίτερη, σύμφωνα με τα δικά μου γούστα πάντως δεν θα το χαρακτήριζα ως κάτι τόσο "δυνατό" σε σχέση με τη φήμη που το συνοδεύει.

No comments: